Cách khắc phục tảo trong ao nuôi tôm

Tác hại của tảo độc

Tảo độc là các loại tảo có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến động vật thủy sinh như tảo lam, tảo hai roi, tảo trùng roi… Các loại tảo này thường sinh độc tố gây hoại tử gan tôm. Đồng thời, chúng còn ảnh hưởng đến chất lượng nước ao nuôi tôm, khiến tôm dễ nhiễm mầm bệnh.

Tảo lam là một loại tảo to, có chiều dài vài mm. Khi tảo lam xuất hiện nhiều trong ao, quan sát bằng mắt thường thấy ao có màu xanh đậm như màu sơn xanh. Trên mặt ao sẽ xuất hiện váng xanh. Dưới ánh nắng gay gắt, nó nổi trên mặt nước và cuối luồng gió. Khi nó nổi lên, có thể dễ dàng xác định loại tảo lam, tảo dạng sợi hay dạng hạt. Nếu tảo lam xuất hiện nhiều trong ao sẽ làm tôm có mùi hôi, làm bít mai tôm do tảo tiết ra chất nhầy trong màng tế bào. Do tảo lam nên tôm có thể bị phân trắng do tảo trong đường ruột tôm không được tiêu hóa. Tảo sợi và tảo dạng hạt đều độc như nhau. Tuy nhiên, dạng sợi thường được coi là độc hơn do nó dễ chặn mai tôm hơn và khó tiêu hóa hơn nếu tôm ăn phải. Ngoài việc gây ra các tình trạng nêu trên, tảo lam còn có thể gây bệnh cho cá, đặc biệt là các loài cá được nuôi bằng tảo như cá mè, cá chép lớn, nhuyễn thể, giáp xác và cho người nếu ăn phải.

Về trùng roi, khi trùng roi phát triển, nước ao có màu nâu sẫm như màu rau má. Trùng roi có thể di chuyển nhanh trong nước nhờ có lông roi ở phía trước cơ thể đơn bào có đốm mắt màu đỏ. Sự xuất hiện của Trùng roi trong ao nuôi là dấu hiệu ao nuôi bắt đầu bị ô nhiễm. Trong nuôi thâm canh có thể do cho ăn quá nhiều. Với các mô hình ít cho ăn khác, có thể do nguồn nước không sạch hoặc đáy ao bị ô nhiễm nên ngay từ đầu trùng roi cũng phát triển tốt trong điều kiện ao nuôi hữu cơ. Từ đó làm ảnh hưởng đến hàm lượng oxy hòa tan trong nước ao nuôi, gây ô nhiễm môi trường ao nuôi. Khi trùng roi phát triển với số lượng lớn và mật độ cao, nước ao sẽ có màu xanh lá cây và thậm chí có màu nâu sẫm trong một số trường hợp.

Còn đối với tảo hai roi, khi chúng phát triển với mật độ cao trong ao, nước trong ao sẽ chuyển sang màu nâu đỏ. Trên mặt nước sẽ xuất hiện nhiều váng màu nâu đỏ. Tôm không tiêu hóa được loại tảo này vì chúng có thành tế bào cứng. Có một số trường hợp đường ruột tôm bị tắc hoặc rối loạn khi có quá nhiều tế bào tảo hai roi trong ruột tôm. Một tác hại khác của tảo hai roi là tôm phải ngoi lên mặt nước để thở do thiếu oxy trong nước vào ban đêm và nước phát sáng trong bóng tối, ảnh hưởng đến tập tính của tôm trong ao nuôi.

Nguyên nhân và giải pháp khắc phục

Những lý do chính cho sự phát triển mạnh mẽ của tảo là khác nhau. Có thể do quản lý thức ăn không tốt làm cho thức ăn thừa tích tụ dưới đáy ao, phân tôm thải ra cả vụ nuôi, đáy ao bẩn do quá trình xây dựng ao không đúng kỹ thuật. Có thể do thời tiết diễn biến thất thường, thay đổi rất nhanh giữa nắng nóng và mưa không ngớt. Mưa liên tục khiến độ mặn ao nuôi giảm nhanh và phân tầng mặt nước tạo điều kiện tốt nhất cho tảo lam phát triển. Nắng nóng kéo dài kèm theo mưa giông bất chợt làm thay đổi nhanh chóng các yếu tố môi trường trong ao nuôi. Kết quả là quá trình phân hủy mùn bã hữu cơ tăng lên. Nó tạo ra nhiều chất dinh dưỡng để tạo điều kiện thuận lợi cho tảo có hại trong ao nuôi.

Xử lý tình trạng này, bà con cần có giải pháp khắc phục, phòng ngừa tảo độc trong ao nuôi tôm. Điều kiện cần để tảo phát triển là dinh dưỡng trong nước và ánh sáng. Và vì vậy, giảm bớt chất dinh dưỡng trong nước là một biện pháp hạn chế tảo phát triển quá mức. Luôn có một số kỹ thuật hữu ích để ngăn chặn sự phát triển của tảo như loại bỏ tảo chết, thay nước trong ao nuôi trong trường hợp ao lắng đã được xử lý. Đó là khuyến cáo vì nó giúp giảm mật độ tảo trong ao nuôi. Đồng thời, cần kiểm soát thức ăn không cho ăn dư thừa và xử lý tảo bằng chế phẩm sinh học lên men với rỉ đường sau khi ủ qua đêm từ 3 đến 6 giờ. Kết hợp xử lý tảo bằng vôi vào ban đêm với liều lượng cho phép dưới 20kg