Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS/AHPND) hay Hội chứng tôm chết sớm (EMS) thường xảy ra trên tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Tôm có thể bị nhiễm bệnh trong quá trình nuôi, nhất là giai đoạn tôm nhỏ đến tôm giống 45 ngày tuổi. Hội chứng tôm chết hàng loạt diễn ra nhanh chóng.
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus gây bệnh. Chúng tạo thành loại độc tố mạnh phá hủy nhanh các mô và gây rối loạn chức năng gan tụy trong hệ tiêu hóa của tôm. Đây là nguyên nhân dẫn đến hiện tượng tôm chết sớm trong 30 ngày đầu sau khi thả nuôi. Tỷ lệ tử vong có thể chỉ ở mức 70%.
Ban đầu, các triệu chứng của bệnh này không rõ ràng. Tôm chậm lớn, lờ đờ, bỏ bữa, bơi quanh bờ ao, góc ao, đáy ao. Sau đó, tôm bắt đầu mềm vỏ, đổi màu, gan tụy mềm, teo hoặc sưng.
Để phòng ngừa hội chứng này, cần áp dụng biện pháp tổng hợp:
- Chọn tôm bố mẹ sạch bệnh để tránh lây nhiễm bệnh từ tôm bố mẹ sang tôm nuôi.
- Đảm bảo vệ sinh tôm, môi trường, nguồn nước, dụng cụ, thiết bị nuôi.
- Dùng Formol 100 - 200ppm, trong 30 giây đến 1 phút để chọn tôm giống khỏe mạnh, loại bỏ tôm mang bệnh và tôm bệnh trước khi thả nuôi.
- Chuẩn bị và khử trùng ao nuôi cẩn thận trước khi thả giống: xử lý đáy ao, phơi ao dưới ánh nắng (nếu có điều kiện); sát trùng ao nuôi. Khử trùng nước cấp vào ao cẩn thận.
- Không nên thả nuôi với mật độ dày. Có thể nuôi xen cá rô phi (nuôi trong nước xanh).
- Sử dụng thức ăn chất lượng cao, không nhiễm nấm; cho ăn bổ sung vitamin C, A, E và glucan.
- Quản lý môi trường ao nuôi tốt và ổn định bằng chế phẩm sinh học.
- Hạn chế sử dụng hóa chất, kháng sinh.
- Loại bỏ các chất có hại cho gan tụy của tôm như các ion kim loại nặng, thuốc trừ sâu,... Các sản phẩm này thường được bán ngoài thị trường.
- Khi phát hiện bệnh trên đàn tôm nhỏ, sử dụng thuốc sát trùng (chlorine, formalin) để khử trùng, hạn chế lây nhiễm sang các đàn tôm khác.
- Trong quá trình thu hoạch tôm, tiến hành xử lý nước bằng thuốc sát trùng (chlorine, formalin) trước khi thả nước ra bên ngoài để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh này.